Đặng Thái Huyền (sinh ngày 3 tháng 9 năm 1980) là nữ đạo diễn, biên kịch điện ảnh, Thượng tá Quân đội nhân dân Việt Nam. Bà hiện là Phó Giám đốc phụ trách Nghệ thuật của Hãng Điện ảnh Quân đội nhân dân. Đặng Thái Huyền được biết đến với sở trường làm phim về đề tài chiến tranh, năm 2024 bà được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.[1]

Tiểu sử

Đặng Thái Huyền sinh ngày 3 tháng 9 năm 1980 tại Hà Nội.[2] Thuở nhỏ, bà có ước mơ trở thành luật sư, sau khi tốt nghiệp phổ thông, bà trúng tuyển khoa Du lịch của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; khi đang học dở năm thứ nhất, bà đọc được thông báo tuyển sinh của Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội và quyết định chuyển sang học trường này vì nghĩ rằng sau khi ra trường sẽ dễ tìm kiếm việc làm hơn.[3] Không có sự xác định trước nên khi nộp hồ sơ, bà đã chọn đại ngành đạo diễn nhưng vẫn tốt nghiệp thủ khoa khóa 19 vào năm 2003.[3][2] Đặng Thái Huyền tốt nghiệp học vị Thạc sĩ chuyên ngành Nghệ thuật Điện ảnh và Truyền hình.[4]

Sự nghiệp

Năm 2004, Đặng Thái Huyền được đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi mời làm thư ký đạo diễn bộ phim điện ảnh Tiếng cồng định mệnh, sau bộ phim này bà xin vào làm tại Điện ảnh Quân đội và được phân công về Xưởng Phim truyện với quân hàm Trung úy.[3][5] 6 tháng sau, bà được giao thực hiện bộ phim truyện đầu tay Đêm vùng biên.[5]

Năm 2009, đạo diễn Vũ Chính có ý định chuyển thể truyện ngắn của Sương Nguyệt Minh thành phim nhưng vì bận rộn với công việc nên ông đã truyền đạt lại ý tưởng cho Đặng Thái Huyền,[6] bộ phim video Mười ba bến nước ra đời và trở thành hiện tượng khi giành được 6 giải tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 16, trong đó bộ phim giành giải Cánh diều Vàng còn bà giành được Đạo diễn xuất sắc.[7] Đặng Thái Huyền và nhà quay phim Trịnh Quang Tùng là bạn học và được xem là cặp bài trùng,[2][8] Trịnh Quang Tùng đã đảm nhận quay phim cho khoảng 5 bộ phim của Đặng Thái Huyền, trong đó ông giành được hai giải Quay phim xuất sắc với Đêm vùng biên và Mười ba bến nước.[9][10]

Năm 2014, Đặng Thái Huyền thực hiện bộ phim video Đất lành, theo kịch bản chuyển thể của Nguyễn Thu Dung, bộ phim này sau đó nhận được bằng khen của ban giám khảo giải Cánh diều 2014.[11][12] Bà cùng nhà biên kịch Nguyễn Thu Dung chuyển thể truyện ngắn Người về bến sông Châu của Sương Nguyệt Minh thành bộ phim điện ảnh Người trở về.[6] Đây được xem là dự án phim truyện nhựa màu 35mm cuối cùng của điện ảnh Việt Nam lúc bấy giờ.[13] Tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 19, cả hai bộ phim đều gặt hái thành công. Ở hạng mục Phim video bộ phim Đất lành giành được giải Bông sen Bạc (không có Bông sen Vàng), Đặng Thái Huyền giành giải Đạo diễn xuất sắc và một giải Nữ diễn viên chính xuất sắc cho Nguyễn Thu Thủy.[14] Ở hạng mục phim điện ảnh, bộ phim Người trở về, giành được giải Khuyến khích còn Đặng Thái Huyền và Nguyễn Thu Dung cùng giành giải Biên kịch xuất sắc.[15]

Sau bộ phim Người trở về, bà được Saiga Films mời hợp sản xuất một bộ phim đề tài hậu chiến, bà đã chọn biên kịch truyện ngắn Mùi thuốc súng của Nguyễn Văn Thọ thành kịch bản phim điện ảnh.[8] Đặng Thái Huyền có kế hoạch thực hiện hai phim truyền hình Gừng cay muối mặn, Dạ khúc máu và hai phim điện ảnh Mùi thuốc súng và Lời nguyền gia tộc trong năm 2016.[16] Năm 2017, phim điện ảnh kinh dị Lời nguyền gia tộc, là dự án duy nhất trong kế hoạch trên được thực hiện và phát hành, Đặng Thái Huyền trở thành nữ đạo diễn Việt Nam đầu tiên làm phim kinh dị.[17]

Năm 2025, bà thực hiện dự án phim điện ảnh chiến tranh có tựa đề Mưa đỏ, nội dung phim kể về trận đánh tại Thành cổ Quảng Trị, kịch bản dựa theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Chu Lai. Đây được xem là dự án điện ảnh lớn nhất trong 10 năm của Điện ảnh Quân đội nhân dân.[18]